Περιγραφή του μαθήματος
Το μάθημα αυτό αποτελεί μια συστηματική εισαγωγή στις γλωσσικές σπουδές. Σκοπός του είναι η γνωριμία με τη Γλωσσολογία μέσα από βασικές ερωτήσεις σχετικά με τη γλώσσα όπως «τι είναι γλώσσα;», «ποια είναι η σχέση της γλώσσας με τον πολιτισμό αλλά και με τη σκέψη;», «είναι ανθρώπινο προνόμιο η γλώσσα;», «από τι είναι φτιαγμένη και πώς λειτουργεί η γλώσσα;». Επίσης, το μάθημα καταπιάνεται με το γιατί υπάρχουν διαφορετικές γλώσσες, ως προς τι διαφέρουν μεταξύ τους αλλά και με τα κοινά μεταξύ τους στοιχεία. Τέλος, το μάθημα εξετάζει τι είναι Γλωσσολογία και προσφέρει μια ξενάγηση με παραδείγματα στην ανάλυση της δομής και της λειτουργίας της γλώσσας.
Διδάσκων
Φοίβος Παναγιωτίδης
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης είναι Καθηγητής Θεωρητικής Γλωσσολογίας στο Τμήμα Αγγλικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Έσσεξ (2000) και συγγραφέας δύο εκλαϊκευτικών βιβλίων για τη Γλωσσολογία: του Μίλα μου για γλώσσα, (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2013) και του Μέσα από τις λέξεις, (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2021) καθώς και δύο μονογραφιών: της Pronouns, Clitics and empty nouns (Benjamins, 2002) και της Categorial Features: a generative theory of word class categories (CUP, 2015). Έχει κάνει πάνω από 200 ανακοινώσεις και διαλέξεις ενώ έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε διεθνή περιοδικά και σε συλλογικούς τόμους. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται οι λεξικές κατηγορίες, τα επίθετα, οι ρίζες, οι αντωνυμίες, το ονοματικό σύνολο, οι μεικτές κατηγορίες και η σύνταξη της ελληνικής και των βαλκανικών γλωσσών.
Συντελεστές
Βιντεοσκόπηση: Νίκος Γκικόπουλος
Μοντάζ: eyeQ
Προγραμματισμός ασκήσεων: Κατερίνα Λιγκοβανλή
Η βιντεοσκόπηση έγινε τον Ιούλιο του 2017 στο στούντιο του Mathesis στο Ηράκλειο.
Αξιολόγηση του μαθήματος από τους φοιτητές του
Κατά την πρώτη φορά που προσφέρθηκε το μάθημα οι φοιτητές του (558 απαντήσεις) αξιολόγησαν το μάθημα από τα ερωτηματολόγια εξόδου ως εξής:
Είστε ικανοποιημένος απ' αυτό που μάθατε σε σχέση μ' αυτό που περιμένατε;
Πολύ ικανοποιημένος: 30%
Ικανοποιημένος: 45%
Λίγο ικανοποιημένος: 20%
Καθόλου ικανοποιημένος: 5%
Έγραψαν για το μάθημα
Θα ήθελα κι εγώ να ευχαριστήσω το Mathesis και τον κ. Παναγιωτίδη γι' αυτή την πρώτη επαφή με τη γλωσσολογία που αποδείχθηκε εξαιρετικά διαφωτιστική και ενδιαφέρουσα.
Εκ των υστέρων, και αφού αυτός ο κύκλος ολοκληρώθηκε, νομίζω ότι ήταν και παραμένει απαραίτητο για κάθε άνθρωπο να γνωρίζει, στο βαθμό που είναι εφικτό, τι είναι γλώσσα, πώς άρχισε ο άνθρωπος να μιλά ή πώς μαθαίνουν τα παιδιά τη γλώσσα τους. Ακόμα κι αν οι ίδιοι δεν έχουμε διατυπώσει ποτέ αυτά τα ερωτήματα φωναχτά παραμένουν θεμελιώδη και οι απαντήσεις τους αποτελούν στοιχειώδη γνώση.
Επιπλέον, χαίρομαι που στο μάθημα διευκρινίστηκε η σχέση της γλώσσας με τη νόηση και τον πολιτισμό προκειμένου να αποφεύγονται παρανοήσεις, και δυστυχώς παγιωμένες αντιλήψεις, οι οποίες οδηγούν σε εσφαλμένα και επικίνδυνα συμπεράσματα περί ανωτερότητας ανθρώπων, γλωσσών και λαών.
Καθώς ο κύκλος προχωρούσε, η γλώσσα έμπαινε κατά καιρούς στο μικροσκόπιο. Αυτή η απροσδόκητη αλλαγή από την περιγραφή της γλώσσας ως φαινόμενο στην ανάλυση ενός φθόγγου σε επιμέρους χαρακτηριστικά είχε το ενδιαφέρον της.
Το γεγονός ότι σε όλη τη διάρκεια των μαθημάτων εκφράστηκαν τόσες απορίες αλλά και διαφωνίες και ζητήθηκαν διευκρινήσεις δείχνει εκτός των άλλων ότι δημιουργήθηκε ενδιαφέρον σε ένα πεδίο πρωτόγνωρο και ότι το μάθημα αυτό παρέμεινε ζωντανό μέχρι το τέλος.
-Αλεξάνδρα Σ.
Ευχαριστώ πολύ για την υπέροχη αυτή εισαγωγή σε μια επιστήμη, της οποίας το περιεχόμενο αγνοούσα. Ειλικρινά συγχαρητήρια για τη δομή και το περιεχόμενο του μαθήματος.
-Αγγελική Τ.
Ένα μάθημα ενδιαφέρον, απαιτητικό που διέλυσε κάποιες λανθασμένες αντιλήψεις για τη γλώσσα και οδήγησε στην απόκτηση γνώσεων σε ένα τόσο δύσκολο αντικείμενο. Με ενθουσίασε που έπρεπε να σκεφτώ, να ξανακούσω τις διαλέξεις, να προβληματιστώ, να προσέξω κάθε λέξη τόσο των παραδόσεων όσο και των τεστ.
-Λαμπρινή Τ.
Με τη δική σας υποστήριξη συνεχίζουμε
Τα μαθήματα του Mathesis προσφέρονται δωρεάν και έτσι θα συνεχίσουν. Μπορείτε να τα παρακολουθήσετε μέχρι τέλους και να συμμετέχετε στα εβδομαδιαία τεστ και την τελική εξέταση. Στα περισσότερα μαθήματα θα σας ζητείται όμως ένα μικρό αντίτιμο –της τάξης των 20€– για την έκδοση της βεβαίωσης επιτυχούς παρακολούθησης, εφόσον βέβαια την δικαιούστε έχοντας εξασφαλίσει την απαιτούμενη ελάχιστη επίδοση του 50%. Για τους ανέργους η βεβαίωση χορηγείται δωρεάν. Από την πλευρά μας θεωρούμε αυτό το μικρό αντίτιμο ως την αναγκαία συμβολή σας για τη συνέχιση της λειτουργίας ενός θεσμού που υπηρετεί δημόσιους σκοπούς χωρίς να δέχεται ούτε ένα ευρώ –άμεσης ή έμμεσης– κρατικής ενίσχυσης. Βασίζεται μόνο σε δωρητική στήριξη —η οποία καλύπτει πλέον μόνο ένα μικρό μέρος των ετήσιων δαπανών του— και εθελοντική εργασία. Η συνέχιση της λειτουργίας του Mathesis απαιτεί λοιπόν και τη δική σας ενεργό στήριξη. Σε αυτό το πνεύμα θεωρούμε αναγκαίο πριν τη συμμετοχή σας στην τελική εξέταση του μαθήματος να αναλάβετε μια ηθική δέσμευση απέναντι στο Mathesis. Ότι αν ολοκληρώσετε επιτυχώς το μάθημα και δικαιούστε τη βεβαίωση παρακολούθησης, θα καταβάλετε το αντίτιμο των 20€ για την απόκτησή της, έστω κι αν δεν έχει μια προφανή χρησιμότητα για σας. Ένα μικρό βήμα για σας, μια αναγκαία συνθήκη όμως για τη δυνατότητα του Mathesis να σας προσφέρει την ποιότητα μαθημάτων που σας προσέφερε μέχρι τώρα.
