Ευχαριστίες
Η δημιουργία του παρόντος μαθήματος στηρίχθηκε σε δωρεά της Επιτροπής Κληροδοτήματος της Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής. Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς την Επιτροπή Κληροδοτήματος της Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής για τη γενναιόδωρη υποστήριξή της στο έργο και τον σκοπό του Mathesis.
Περιγραφή του μαθήματος
Πέντε συναντήσεις που δεν απευθύνονται σε κάποιο ειδικό κοινό και δεν προϋποθέτουν ούτε οδηγούν σε συγκεκριμένες γνώσεις. Το Μαντείο των Δελφών, έλεγε ο Ηράκλειτος, ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά σημαίνει· η ρήση ταιριάζει και στην ποίηση. Θα προσπαθήσουμε λοιπόν ν’ αποκρυπτογραφήσουμε αυτό το «σημαίνει», ώστε να καταφέρουμε να καταλάβουμε λίγο καλύτερα την ποίηση. Η σχέση κάθε ανθρώπου με την ποίηση είναι κάτι απλό και φυσικό· σίγουρα δεν μπορούμε όλοι να γίνουμε εξαιρετικά διεισδυτικοί αναγνώστες, αλλά όλοι οι άνθρωποι μπορούν να προσλάβουν τη λογοτεχνία. Όλοι την έχουν ανάγκη, όλοι τη χαίρονται. Ξέρετε κανένα παιδί που να μην του αρέσουν τα παραμύθια;
Η ποίηση και τα παραμύθια λειτουργούν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο: ενεργοποιούν τη φαντασία μας. «Ήταν μια φορά ένα βασιλόπουλο…» – το παιδί φαντάζεται το βασιλόπουλο, κι ύστερα βιώνει τις περιπέτειες του ήρωα σαν δικές του. Έτσι και με την ποίηση: ας θυμηθούμε είτε πώς πρωτακούσαμε, παιδιά, την Οδύσσεια είτε πώς νιώσαμε διαβάζοντας ένα ποίημα του Καρυωτάκη, του Μπωντλέρ ή τον Οιδίποδα τύραννο: μπήκαμε προσωρινά —έχει σημασία να το τονίσουμε αυτό— στη θέση του ήρωα και βιώσαμε, ώς ένα βαθμό τις καταστάσεις που περιγράφονταν. Αν καταφέρουμε να αναπτύξουμε αυτό το «ώς ένα βαθμό», θα μπορούμε να πούμε πως «εδώ που φθάσαμε, δεν είναι λίγο».
Διδάσκων
Αλέξης Πολίτης
Ο Αλέξης Πολίτης γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Université Paris IV (Sorbonne). Από το 1976 έως το 1989 εργάσθηκε στο Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, και από το 1989 έως το 2012 στη Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τώρα είναι ομότιμος καθηγητής της ίδιας Σχολής.
Αυτοτελείς εργασίες του (επιλογή): Το δημοτικό τραγούδι. Κλέφτικα, Αθήνα 1973, 31985· Η ανακάλυψη των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, Αθήνα 1984, 21999· Ρομαντικά χρόνια Ιδεολογίες και νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880, Αθήνα 1993, 32003· Claude Fauriel, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια, Α΄-Β΄, Ηράκλειο 1999, 32000· Το μυθολογικό κενό, Αθήνα 2000· Εγχειρίδιο του Νεοελληνιστή. Βιβλιογραφίες, λεξικά, εγχειρίδια, κατάλογοι, ευρετήρια, χρονολόγια, κ.ά. (με τη συνεργασία του Τριαντάφυλλου Σκλαβενίτη και της Μαρίας Μαθιoυδάκη), Ηράκλειο 2002, 22005· Αποτυπώματα του χρόνου, Αθήνα 2006· Το δημοτικό τραγούδι, Ηράκλειο 2010· Στρατηγού Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα, Α΄-Γ΄, Αθήνα 2011 (επιμέλεια· με τη συνεργασία της Γεωργίας Παπαγεωργίου).
Απαγγελία ποιημάτων
Η απαγγελία των ποιημάτων του μαθήματος έγινε από τον ηθοποιό, σκηνοθέτη και θεατρικό συγγραφέα Μιχάλη Βιρβιδάκη.
Εθελόντριες βοηθοί μαθήματος
Αργυρώ Παπαδημητροπούλου (Asimenia), Ιδιωτική υπάλληλος.
Κατερίνα Πασίση (kpasisi), Eκπαιδευτικός, Kαθηγήτρια της ελληνικής ως ξένης γλώσσας.
Λεμονιά Μανώλα (Lemonia9), Εκπαιδευτικός.
Συντελεστές
Βιντεοσκόπηση: Νίκος Γκικόπουλος
Μοντάζ: Έλενα Κολλάτου
Προγραμματισμός Ασκήσεων: Δημήτρης Βουδούρης
Υποτιτλισμός: Εθελοντική ομάδα υποτιτλισμού από φοιτήτριες και φοιτητές του Mathesis
Η βιντεοσκόπηση πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2021 στο studio του Mathesis στο Ηράκλειο.
Αξιολόγηση του μαθήματος από τους φοιτητές του
Κατά την πρώτη φορά που προσφέρθηκε το μάθημα οι φοιτητές του (456 απαντήσεις) αξιολόγησαν το μάθημα από τα ερωτηματολόγια εξόδου ως εξής:
Είστε ικανοποιημένος απ' αυτό που μάθατε σε σχέση μ' αυτό που περιμένατε;
Πολύ ικανοποιημένος: 53%
Ικανοποιημένος: 41%
Λίγο ικανοποιημένος: 5%
Καθόλου ικανοποιημένος: 2%
Έγραψαν για το μάθημα
Σας ευχαριστώ πολύ όλους για αυτό το μοναδικό, ασύγκριτο και τόσο ενδιαφέρον ταξίδι στην ποίηση. Ο κ. Πολίτης εξαιρετικός.
-Μαρία Μ.
Είναι πραγματικά μεγάλη τύχη να συναντήσεις ένα δάσκαλο σαν τον κύριο Πολίτη που με τη γνώση και την ευαισθησία που προσέγγισε το μάθημα, μας έφερε ένα βήμα πιο κοντά στο μεγαλείο της ποίησης.
-Μαρία Χ.
Μου άρεσε πάρα πολύ ο τρόπος και το ύφος του δάσκαλου. Ευγένεια και βάθος.
-Δανάη Κ.
Θα ήθελα κι εγώ με τη σειρά μου να σας ευχαριστήσω όλους, τόσο την ομάδα του Μathesis όσο και τον ίδιο τον καθηγητή μας, για αυτό το όμορφο ταξίδι! [...] Πραγματικά νιώθω τυχερή που είχα τη δυνατότητα να γνωρίσω και εγώ τον τρόπο διδασκαλίας του. Ανυπομονώ ήδη για τον επόμενο κύκλο του Μathesis και εύχομαι να υπάρξουν κι άλλα τέτοια μαθήματα, αφιερωμένα στη λογοτεχνία.
-Αιμιλία Μ.
Το Mathesis, ούτε λέγει (πολλά λόγια), μήτε κρύπτει (τη γνώση της αλήθειας). Επισημαίνει κι "επιστρατεύει" τους κορυφαίους δασκάλους που είναι διατιθέμενοι να ανάψουν τον φάρο της γνώσης τους και για εμάς, που έχουμε ζώσα την επιθυμία της διαρκούς επιμόρφωσης για να μας μεταλάβουν τη γνώση τους. Αναμφίβολα σημαντικό το μάθημα τούτο, που μας δίδαξε το πώς να προσεγγίζουμε το έργο της ποίησης και τις αναλογικές αποστάσεις από τους ποιητές
-Θεόκτιστος Κ.
Θα μου λείψουν οι ομιλίες του κ. Πολίτη -τι χαρισματικός και γενναιόδωρος ομιλητής. Ευχαριστούμε! Ελπίζω να υπάρξει συνέχεια για να μπορέσουμε να εμβαθύνουμε όσοι δεν έχουμε μεγάλη τριβή με το θέμα
-Κατερίνα Γ.
Ως εικονίδιο του μαθήματος επιλέχθηκε ο πίνακας του Γερασίμου Στέρη Ομηρικό ακρογιάλι, ο οποίος ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης.
Με τη δική σας υποστήριξη συνεχίζουμε
Τα μαθήματα του Mathesis προσφέρονται δωρεάν και έτσι θα συνεχίσουν. Μπορείτε να τα παρακολουθήσετε μέχρι τέλους και να συμμετέχετε στα εβδομαδιαία τεστ και την τελική εξέταση. Στα περισσότερα μαθήματα θα σας ζητείται όμως ένα μικρό αντίτιμο –της τάξης των 20€– για την έκδοση της βεβαίωσης επιτυχούς παρακολούθησης, εφόσον βέβαια την δικαιούστε έχοντας εξασφαλίσει την απαιτούμενη ελάχιστη επίδοση του 50%. Για τους ανέργους η βεβαίωση χορηγείται δωρεάν. Από την πλευρά μας θεωρούμε αυτό το μικρό αντίτιμο ως την αναγκαία συμβολή σας για τη συνέχιση της λειτουργίας ενός θεσμού που υπηρετεί δημόσιους σκοπούς χωρίς να δέχεται ούτε ένα ευρώ –άμεσης ή έμμεσης– κρατικής ενίσχυσης. Βασίζεται μόνο σε δωρητική στήριξη —η οποία καλύπτει πλέον μόνο ένα μικρό μέρος των ετήσιων δαπανών του— και εθελοντική εργασία. Η συνέχιση της λειτουργίας του Mathesis απαιτεί λοιπόν και τη δική σας ενεργό στήριξη. Σε αυτό το πνεύμα θεωρούμε αναγκαίο πριν τη συμμετοχή σας στην τελική εξέταση του μαθήματος να αναλάβετε μια ηθική δέσμευση απέναντι στο Mathesis. Ότι αν ολοκληρώσετε επιτυχώς το μάθημα και δικαιούστε τη βεβαίωση παρακολούθησης, θα καταβάλετε το αντίτιμο των 20€ για την απόκτησή της, έστω κι αν δεν έχει μια προφανή χρησιμότητα για σας. Ένα μικρό βήμα για σας, μια αναγκαία συνθήκη όμως για τη δυνατότητα του Mathesis να σας προσφέρει την ποιότητα μαθημάτων που σας προσέφερε μέχρι τώρα.
Σημαντική προσθήκη: Σας ενημερώνουμε επίσης ότι όσοι δεν έχουν εκπληρώσει την ηθική δέσμευση που έχουν αναλάβει σε περισσότερα από 2 μαθήματα των οποίων οι προθεσμίες πληρωμής έχουν λήξει, στα νέα μαθήματα που τυχόν παρακολουθήσουν δεν θα έχουν πρόσβαση στην τελική τους εξέταση, υπό τον όρο βέβαια ότι η μη τήρηση της δέσμευσής τους συνεχίζεται.
