H Φιλοσοφία του Καντ: Οι όροι και οι σκοποί της ηθικής πράξης (Νέο)
Περιγραφή του μαθήματος
Πώς σκεπτόμαστε σήμερα, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, όταν μιλάμε για το ηθικά σωστό, το καθήκον, τις ηθικές μας υποχρεώσεις; Για λόγους που θα εξηγήσουμε στο μάθημα, σκεπτόμαστε εν μέρει όπως μας έμαθε ο Ιμμάνουελ Καντ (1724-1804): με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, προϋποθέτουμε τη δική του έννοια της ελευθερίας, της ηθικής ευθύνης, της ικανότητάς μας για απόφαση και δράση, τη δική του έννοια για την αξία του ανθρώπου και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, για την καθολικότητα και δεσμευτικότητα των ηθικών αρχών.
Το μάθημα υπόσχεται να προσφέρει μια απλά διατυπωμένη (διανθισμένη με πολλά παραδείγματα) εισαγωγή στην ηθική φιλοσοφία του Καντ και τους όρους της, μια πρώτη εξοικείωση με το ίδιο το καντιανό κείμενο και, προπάντων, μια κριτική αποτίμηση για το όφελος και το κόστος, όταν σκεπτόμαστε με τον τρόπο που μας έμαθε ο Καντ.
Ίσως, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα μετά την παρακολούθηση του μαθήματος, να ξεχάσετε κάποιους καντιανούς όρους ή πώς εξηγείται κάποια καντιανή αρχή, αλλά σας υπόσχομαι ότι ποτέ ξανά δεν θα αντιμετωπίσετε τα ηθικά διλήμματα, είτε τα κρίνετε από τη θέση του πράττοντος είτε από τη θέση του θεατή/κρίνοντος, με τον ίδιο τρόπο. Γιατί η φιλοσοφία δεν είναι μια επιστήμη για κάτι έξω από εμάς. Είναι μια επιστήμη για τη ζωή μας και το νόημά της.
Διδάσκων
Παύλος Κόντος
Ο Παύλος Κόντος είναι Καθηγητής στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Η έρευνά του εστιάζει σε ζητήματα ηθικής και οντολογίας, με έμφαση στην αριστοτελική πρακτική φιλοσοφία και τη φαινομενολογία.
Έχει τιμηθεί με διεθνείς διακρίσεις, όπως: International Visitor at Stanford Humanities Center (2023-2024), The W.J. Bouwsma Fellow at the National Humanities Center (North Carolina, 2017-2018), Senior Visiting Scholar (Onassis Foundation in USA, 2013), Humboldt-Fellow (2007 –). Έχει διατελέσει ερευνητής ή επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Ευρώπης, των ΗΠΑ, και της Κίνας.
Έχει δημοσιεύσει τις εξής μονογραφίες: Aristotle on the Scope of Practical Reason (Routledge: 2021), Aristotle’s Moral Realism Reconsidered (Routledge: 2013), L’ action morale chez Aristote (Presses Universitaires de France: 2002), D’ une phénoménologie de la perception chez Heidegger (Kluwer: 1996).
Έχει επιμεληθεί ή συν-επιμεληθεί τους παρακάτω συλλογικούς τόμους (οι πιο πρόσφατοι): Evil in Aristotle (Cambridge University Press: 2018), Phenomenology and the Primacy of the Political. Essays in Honor of Jacques Taminiaux (Springer: 2017), The Metaphysics of Sight and Phenomenology (Brill: 2015).
Στα νέα ελληνικά, το τελευταίο του βιβλίο είναι: Τα δύο ευ της ευτυχίας. Εισαγωγή στα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: 2018, 20232). Έκδοση στα αγγλικά: Introduction to Aristotle’s Nicomachean Ethics (Palgrave Philosophy Today Series. Palgrave MacMillan: 2023). Έκδοση στα κινεζικά: 如何幸福生活：亚里士多德《尼各马可伦理学》导论 (Peking University Press: 2024).
Προσκεκλημένος
Κώστας Ανδρουλιδάκης
Γεννήθηκε το 1956 στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάκτωρ της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου και καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Έχει μεταφράσει (με εισαγωγές και σχόλια) έργα των Καντ (I. Kant), Σίλλερ (F. Schiller) και Σλαϊερμάχερ (F. Schleiermacher). Τελευταία βιβλία του: Καντιανή Ηθική. Θεμελιώδη ζητήματα και προοπτικές, Σμίλη, Αθήνα, 2η έκδ. 2018· Ιμμάνουελ Καντ, Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών, μετάφραση, σχόλια, επίμετρο, ΠΕΚ, Ηράκλειο, 2η έκδ. 2019· Δημήτριος Βικέλας, Η Ελλάς προ του 1821. Τιμητική έκδοση για τα διακόσια χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, επιμέλεια, επιλεγόμενα, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Ηράκλειο 2021· Φρήντριχ Σίλλερ, Περί της αισθητικής παιδείας του ανθρώπου σε μια σειρά επιστολών, μετάφραση, σχόλια, επίμετρο (1η έκδ.: Ιδεόγραμμα, 2006· 2η έκδ.: Σμίλη, υπό έκδοση)· Ι. Καντ, Ανθρωπολογία από άποψη πραγματιστική, μετάφραση, σχόλια, επίμετρο, Εκκρεμές, Αθήνα (υπό έκδοση).
Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στη φιλοσοφία του Καντ και του γερμανικού ιδεαλισμού, την ηθική, τη μεταφυσική και την αισθητική.
Εθελόντριες βοηθοί μαθήματος
Φώτω Καλογεροπούλου (fkalogeropoulou), Εργοθεραπεύτρια.Σοφία Ριζοπούλου (sOFIArIZOPOULOU), Αρχιτέκτονας, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΜΠ.
Συντελεστές
Βιντεοσκόπηση: Έλενα Κολλάτου
Μοντάζ: Έλενα Κολλάτου
Προγραμματισμός Ασκήσεων: Ειρήνη Απέργη, Δημήτρης Βουδούρης
Υποτιτλισμός: Σοφία Πέτσα
Η βιντεοσκόπηση πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2023 στα studio του Mathesis στο Aθήνα.
Ως εικονίδιο του μαθήματος επιλέχθηκε μια δημιουργία της Shemelina, ⒸShutterstock.