Η Φιλοσοφία του Καντ: Το ωραίο και η ελπίδα (Νέο)
Περιγραφή του μαθήματος
Τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάτι είναι ωραίο; Είναι η ομορφιά μια αντικειμενική ιδιότητα των πραγμάτων ή μήπως πρόκειται για την αυθαίρετη υποκειμενική μας αξιολόγηση; Και, αν συμβαίνει το τελευταίο, τότε γιατί λογομαχούμε για αισθητικά ζητήματα και γιατί επιθυμούμε να μοιράζονται οι άλλοι άνθρωποι τις προτιμήσεις μας; Ποιος είναι ο σκοπός της τέχνης, γιατί μας συγκινεί και ποιο μπορεί να είναι το κριτήριο αποτίμησης της αξίας των έργων της;
Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα με τα οποία καταπιάνεται ο Καντ στο πρώτο μέρος της Κριτικής της δύναμης της κρίσης (ή Κριτικής της κριτικής δύναμης), το τρίτο από τα μεγάλα φιλοσοφικά του έργα, όπου ο Καντ διερευνά θέματα που δεν εμπίπτουν στα αντικείμενα των δύο πρώτων Κριτικών, δηλαδή στη θεωρητική ή στην ηθική φιλοσοφία.
Τέτοιο θέμα δεν είναι μόνο η αισθητική αλλά και η τελεολογία, δηλαδή η θεωρία περί της ύπαρξης σκοπών στη φύση, με την οποία ασχολείται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Υπάρχουν άραγε τέτοιοι σκοποί, όπως μοιάζει να συμβαίνει στην περίπτωση των έμβιων όντων, και ποιο είναι το νόημα της ζωής για τον άνθρωπο; Κατευθύνεται μήπως η παγκόσμια ιστορία προοδευτικά σε έναν σκοπό και δικαιούμαστε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο και πιο δίκαιο μέλλον, μολονότι δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε;
Στις απαντήσεις του Καντ, είτε τις δεχόμαστε είτε τις απορρίπτουμε, συνοψίζεται, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, το πνεύμα της νεοτερικότητας, στον ορίζοντα της οποίας δεν έχουμε πάψει να κινούμαστε και από την οποία αντλούμε το θεμέλιο του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε τους εαυτούς μας και τις κοινωνίες μας στον μοντέρνο κόσμο.
Διδάσκων
Γιώργος Σαγκριώτης
Ο Γιώργος Σαγκριώτης είναι επίκουρος καθηγητής νεότερης φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έχει διδάξει επίσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο καθώς και στα Πανεπιστήμια του Οσναμπρύκ και της Φραγκφούρτης, ενώ έχει διατελέσει ερευνητικός υπότροφος στο Πανεπιστήμιο του Μύνστερ και στο Πανεπιστήμιο Μπράουν. Το ενδιαφέρον του εστιάζεται σε ζητήματα πολιτικής και αισθητικής στη νεότερη και σύγχρονη φιλοσοφία, με ιδιαίτερη έμφαση στην κλασική γερμανική φιλοσοφία και στην κριτική θεωρία. Μεταξύ άλλων, έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: Η δυνατότητα της ελευθερίας, Εστία, Αθήνα 2019, Οι τρεις Κριτικές του Καντ. Ένας οδηγός πλοήγησης, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών 2023.
Προσκεκλημένος
Κώστας Ανδρουλιδάκης
Γεννήθηκε το 1956 στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάκτωρ της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου και καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Έχει μεταφράσει (με εισαγωγές και σχόλια) έργα των Καντ (I. Kant), Σίλλερ (F. Schiller) και Σλαϊερμάχερ (F. Schleiermacher). Τελευταία βιβλία του: Καντιανή Ηθική. Θεμελιώδη ζητήματα και προοπτικές, Σμίλη, Αθήνα, 2η έκδ. 2018· Ιμμάνουελ Καντ, Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών, μετάφραση, σχόλια, επίμετρο, ΠΕΚ, Ηράκλειο, 2η έκδ. 2019· Δημήτριος Βικέλας, Η Ελλάς προ του 1821. Τιμητική έκδοση για τα διακόσια χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, επιμέλεια, επιλεγόμενα, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Ηράκλειο 2021· Φρήντριχ Σίλλερ, Περί της αισθητικής παιδείας του ανθρώπου σε μια σειρά επιστολών, μετάφραση, σχόλια, επίμετρο (1η έκδ.: Ιδεόγραμμα, 2006· 2η έκδ.: Σμίλη, υπό έκδοση)· Ι. Καντ, Ανθρωπολογία από άποψη πραγματιστική, μετάφραση, σχόλια, επίμετρο, Εκκρεμές, Αθήνα (υπό έκδοση).
Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στη φιλοσοφία του Καντ και του γερμανικού ιδεαλισμού, την ηθική, τη μεταφυσική και την αισθητική.
Εθελόντριες βοηθοί μαθήματος
Φώτω Καλογεροπούλου (fkalogeropoulou), Εργοθεραπεύτρια.Σοφία Ριζοπούλου (sOFIArIZOPOULOU), Αρχιτέκτονας, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΜΠ.
Συντελεστές
Βιντεοσκόπηση: Έλενα Κολλάτου
Μοντάζ: Έλενα Κολλάτου
Προγραμματισμός Ασκήσεων: Ειρήνη Απέργη, Δημήτρης Βουδούρης
Υποτιτλισμός: Σοφία Πέτσα
Η βιντεοσκόπηση πραγματοποιήθηκε τον χειμώνα του 2023 στα studio του Mathesis στο Aθήνα.
Ως εικονίδιο του μαθήματος επιλέχθηκε μια δημιουργία της Shemelina, ⒸShutterstock.