Επιστήμη για όλους. Σειρά πειραμάτων για παιδιά με απλά υλικά (Ε)
Περιγραφή του μαθήματος
Το μάθημα Επιστήμη για όλους: Σειρά πειραμάτων για παιδιά με απλά υλικά είναι ένα ταξίδι εξερεύνησης στον υπέροχο κόσμο της φυσικής, με αφετηρία την καθημερινή ζωή και τις υπέροχες εκπλήξεις που κρύβει για εκείνον που πειραματίζεται με τους νόμους της Φύσης!
Τι περιέχει ο αέρας που αναπνέουμε, γιατί το οξυγόνο είναι απαραίτητο για τις καύσεις, τι είναι το σιφόνι, πώς έρχεται το νερό στη βρύση μας, τι είναι ο καρτεσιανός δύτης, πώς δημιουργείται το ουράνιο τόξο, γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος και γίνεται πορφυρός κατά τη δύση του Ηλίου, πώς λειτουργεί οπτικά το μάτι μας, τι είναι η camera obscura, γιατί είναι επικίνδυνο το βραχυκύκλωμα, ποια υλικά είναι καλοί και κακοί αγωγοί του ηλεκτρικού ρεύματος και γιατί είναι σημαντικό να τα γνωρίζουμε, τι είναι η αστραπή και πώς λειτουργεί το σύστημα συναγερμού στο σπίτι μας; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα που μας απασχολούν από μικρή ηλικία μπορούν να απαντηθούν με απλό τρόπο, παίζοντας μέσα στην κουζίνα μας αλλά και μέσα στη σχολική τάξη! Η φυσική είναι για όλους και είναι απολαυστική!
Στόχος μας είναι στο τέλος του μαθήματος οι ταξιδιώτες φοιτητές του να έχουν κατανοήσει, μέσα από απλά πειράματα, βασικές αρχές της Φυσικής. Ακολουθώντας αναλυτικά τα βήματα εκτέλεσης των πειραμάτων, ανακαλύπτουμε τους νόμους της φύσης και ξεκινάμε ένα ταξίδι εξερεύνησης στον μαγικό κόσμο της επιστήμης. Στον κόσμο αυτόν θέλουμε να ταξιδέψουν όλοι∙ μαθητές, γονείς με τα παιδιά τους αλλά και γιαγιάδες με τα εγγόνια τους, δάσκαλοι και καθηγητές φυσικής που επιθυμούν να κάνουν πιο ενδιαφέρον το μάθημά τους αλλά και όσοι αγαπούν τη φυσική και θα ήθελαν να μυηθούν στον μαγικό κόσμο της επιστήμης.
Τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε στα πειράματα υπάρχουν σε κάθε σπίτι ή μπορούν να βρεθούν εύκολα και με μικρό κόστος και οι βασικές θεματικές ενότητες που θα μελετήσουμε είναι: Πειράματα με τον Αέρα, Πειράματα με το Νερό, Πειράματα με το Φως και Πειράματα με τον Ηλεκτρισμό. Η τελευταία εβδομάδα του μαθήματος επιφυλάσσει μια σειρά πειραμάτων-έκπληξη με τη βραβευμένη από την Καναδική Ένωση Φυσικών για τη διδασκαλία της στη Μέση Εκπαίδευση και υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα του Perimeter Institute, την κ. Όλγα Μιχαλόπουλος.
Διδάσκουσα
Τίνα Νάντσου
H Παναγιώτα (Τίνα) Νάντσου έλαβε το Πτυχίο Φυσικής από το Τμήμα Φυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου (Ph.D.) στην Εκπαίδευση της Φυσικής (P.E.R.) στο ίδιο τμήμα. Είναι επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Φυσικής του Τμήματος Φυσικής ΕΚΠΑ, από το 2019, και ειδική σύμβουλος για την Ελλάδα του τμήματος διάχυσης και εκπαίδευσης του Perimeter Institute for Theoretical Physics του Καναδά. Είχε την παιδαγωγική επιμέλεια του Ελληνικού σκέλους του προγράμματος "Playing with Protons" του CERN (CMS Experiment).
Επίσης, συνεργάζεται με διάφορους οργανισμούς και ιδρύματα, όπως το Ίδρυμα Ευγενίδου και το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, οργανώνοντας εκπαιδευτικά εργαστήρια και συμμετέχοντας σε δράσεις που στοχεύουν στη διάδοση της επιστήμης και της εκπαίδευσης εν γένει. Είναι μια εκ των επιστημονικών και παιδαγωγικών υπευθύνων στο διεθνές πρόγραμμα σύγχρονης φυσικής "Το Σύμπαν για όλους" του European Gravitational Observatory, Perimeter Int., Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Τμήματος Φυσικής ΕΚΠΑ, ΣΕΜΦΕ, HUA, Ιδρύματος Ευγενίδου. Έχει συνεργαστεί με το Τμήμα Εκπαίδευσης της WWF Ελλάς. Είναι συνεργάτης και διδάσκουσα στο Mathesis (ΠΕΚ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, από το 2019. Στο παρελθόν ήταν υπεύθυνη για το σενάριο, την παιδαγωγική επιμέλεια και την παρουσίαση της εκπαιδευτικής εκπομπής "Εφευρέτες Άμεσης Δράσης" που παρουσιαζόταν στη ΝΕΤ (ΕΡΤ). Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί στο Γεωτρόπιο της Ελευθεροτυπίας, στην Huffington Post και στην Εφημερίδα Καθημερινή.
Επιπλέον, έχει δημιουργήσει το ιστολόγιο "Πειράματα Φυσικής με Απλά Υλικά", το οποίο έχει λάβει μεγάλη αναγνώριση στην ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα και έχει προταθεί ως σύνδεσμος από το ΥΠΕΠΘ και το CERN. Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί στην κεντρική ιστοσελίδα του CERN.
Επιπλέον, από το 1993 εργάζεται στη Σχολή Χιλλ ως διδάσκουσα και υπεύθυνη του εργαστηρίου Φυσικής.
Είναι συνεργάτης του ΙΑΑΔΕΤ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών από το 2016 σε θέματα Εκπαίδευσης, με κύρια δραστηριότητα την οργάνωση πειραμάτων αστρονομίας για μαθητές στο Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης.
Προσκεκλημένη
Όλγα Μιχαλόπουλος
Η Όλγα Μιχαλόπουλος εργάζεται από το 1980 ως Φυσικός Εκπαιδευτικός σε Λύκειο του Καναδά.
Είναι επικεφαλής του δικτύου εκπαιδευτικών Ελλάδας, περιφερειακή συντονίστρια του δικτύου Οντάριο και επί πολλά χρόνια μέλος του εθνικού δικτύου εκπαιδευτικών του Perimeter Institute. Είναι επίσης μέλος της συμβουλευτικής ομάδας του εκπαιδευτικού του τμήματος και παρουσιάζει εκπαιδευτικά εργαστήρια του Perimeter σε καθηγητές φυσικής. Υπήρξε μέλος της ομάδας καθηγητών που συνέγραψαν το πρώτο μέρος του πολυμεσικού εκπαιδευτικού εργαλείου "Perimeter Inspirations: Revolutions in Science" (2011). Το 2017 συμμετείχε στην ομάδα συγγραφής του εκπαιδευτικού πόρου καινοτομίας Grades 7-12.
Είναι απόφοιτος του προγράμματος EinsteinPlus του Perimeter Institute (2010) και έχει λάβει το International Baccalaureate Category 1 Diploma Program Certificate στη Φυσική από το IBO (2006). Το 2012 βραβεύτηκε από την Ένωση Φυσικών Καναδά με το CAP Award for Excellence in Teaching High School Physics.
Από το 2016 και κάθε καλοκαίρι, παρουσιάζει εκπαιδευτικά εργαστήρια στα προγράμματα Playing with Protons και επιμορφωτικά σεμινάρια στα Teacher Programmes στο CERN. Το 2010 και 2011 παρουσίασε εργαστήριο διδασκαλίας στο συνέδριο του Συνδέσμου Επιστημόνων του Οντάριο (Science Teachers' Association of Ontario-STAO), με θέμα "Galileoscope Στην Τάξη Σου", μια ηλεκτρονική πηγή για τη διδασκαλία της Αστρονομίας, του Σύμπαντος και την Οπτική που ανέπτυξε σε συνεργασία με τον Δρ. John Percy (Τμήμα Αστρονομίας και Αστροφυσικής, Πανεπιστήμιο Τορόντο). Έχει συνεργαστεί με το εκπαιδευτικό τμήμα της Καναδικής Υπηρεσίας Διαστήματος (Canadian Space Agency-CSA), όπου το 2004 παρουσίασε εργαστήριο διδασκαλίας στο Εθνικό Συνέδριο Εκπαιδευτών στο Μόντρεαλ και έχει επίσης διεξαγάγει τρία πιλοτικά έργα με τη CSA, που περιελάμβαναν τηλεδιάσκεψη με τους Καναδούς αστροναύτες Chris Hadfield (2010) και David Williams (2006) και τον Συνταγματάρχη Benoit Marcotte (Επιχειρησιακός Διευθυντής της ομάδας Διαστημικών Συστημάτων της CSA). Και στα τρία έργα της CSA έλαβαν μέρος πάνω από 1400 μαθητές σε 8 σχολεία του ανατολικού Καναδά.
Συντελεστές παραγωγής
Βιντεοσκόπηση: Νίκος Γκικόπουλος, Δημήτρης Βουδούρης
Μοντάζ: Νίκος Γκικόπουλος, Δημήτρης Βουδούρης
Προγραμματισμός ασκήσεων: Δημήτρης Βουδούρης, Κατερίνα Λιγκοβανλή
Θερμές ευχαριστίες, για την πολύτιμη βοήθεια και τις διορθώσεις τους, στους εκπαιδευτικούς κ. Νίκο Νεράντζη, κ. Αντώνη Θεοδωρακάκο, κ. Ράνια Γκικοπούλου και τον συνεργάτη του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Στράτο Καπότη.
Οι φωτογραφίες που εμφανίζονται στα βαθμολογούμενα τεστ ανήκουν -εκτός κι αν υπάρχει διαφορετική αναφορά- στη διδάσκουσα και έχουν τραβηχτεί κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των αντίστοιχων πειραμάτων στη Σχολή Χιλλ.
Η βιντεοσκόπηση έγινε τον χειμώνα και το καλοκαίρι του 2019 στο στούντιο του Mathesis στο Ηράκλειο.
Αξιολόγηση του μαθήματος από τους φοιτητές του
Κατά την πρώτη φορά που προσφέρθηκε το μάθημα οι φοιτητές του (485 απαντήσεις) το αξιολόγησαν από τα ερωτηματολόγια εξόδου ως εξής:
Είστε ικανοποιημένος απ' αυτό που μάθατε σε σχέση μ' αυτό που περιμένατε;
Πολύ ικανοποιημένος: 49%
Ικανοποιημένος: 45%
Λίγο ικανοποιημένος: 5%
Καθόλου ικανοποιημένος: 1%
Έγραψαν για το μάθημα
Συγχαρητήρια και από εμένα σε όλη την ομάδα του Μathesis και στην κ. Νάντσου! Το μάθημα ήταν αρτιότατο, ευχάριστο και πολύ χρήσιμο.
-Μυρτώ Μ.
Πραγματικά ευχαριστήθηκα πολύ το μάθημά σας. Κάθε φορά, σε κάθε πείραμα ένιωθα έναν φοβερό ενθουσιασμό!
-Δήμητρα Κ.
Έχω πτυχίο Φυσικής και μεταπτυχιακό στη διδακτική της φυσικής και έχω εντυπωσιαστεί! Συγχαρητήρια, κυρία Νάντσου, καταπληκτική δουλειά! Πήραν ζωή οι εικόνες και τα σχεδιαγράμματα των βιβλίων και έγιναν τρισδιάστατα.
-Πηνελόπη Χ.
Πολύ ενδιαφέροντα, διασκεδαστικά και χρήσιμα τα πειράματα για την κατανόηση των φαινομένων, χωρίς να απαιτείται εξειδικευμένος εξοπλισμός. Πολύ ωραίο το μάθημα!
-Σταματούλα Π.
Πολύ ενδιαφέροντα και κάποια και πολύ εντυπωσιακά, κάτι που σημαίνει ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες συμμετέχουν με ενδιαφέρον και μαθαίνουν Φυσική.
-Παρασκευάς Π.
Διδάσκω το μάθημα της Χημείας στο λύκειο. Το πείραμα και το εργαστήριο είναι η μεγάλη μου αγάπη![...] Σας παρακολουθώ μαζί με τα παιδιά μου και μας έχετε ξετρελάνει!!! Τα πειράματά σας απλά, κατανοητά κι εντυπωσιακά.
-Βασιλική Γ.