Παράλειψη σε κυρίως περιεχόμενο.

Στο Φως της Εξέλιξης (Νέο)

Περιγραφή του μαθήματος

Η σύγχρονη εξελικτική βιολογία έχει διαμορφώσει ένα θεωρητικό πλαίσιο που προσφέρει εξαιρετικά ισχυρή ερμηνεία για το σύνολο των εκδηλώσεων του φαινομένου της ζωής στον πλανήτη μας. Το πλαίσιο αυτό αναφέρεται εν συντομία ως «δαρβινισμός», αφού στην ουσία έχει κτιστεί στη βάση της θεωρίας του Δαρβίνου περί εξέλιξης μέσω φυσικής επιλογής. Ο δαρβινισμός, λοιπόν, εξηγεί την ποικιλία της ζωής τόσο στη μορφή των έμβιων οργανισμών όσο και στη συμπεριφορά τους. Εξηγεί το πώς έχει διαμορφωθεί αυτή η εκπληκτική βιοποικιλότητα μέσα στα εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, από τότε που εμφανίστηκε η ζωή στη Γη. Ο δαρβινισμός, όμως, μπορεί σήμερα να φωτίσει και πεδία που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν άσχετα με τη βιολογική εξέλιξη, από την ψυχολογία και την κοινωνιολογία μέχρι την οικονομία και την τέχνη. Την ίδια στιγμή, συναντάμε πλήθος παρανοήσεων σχετικά με την εξέλιξη, τόσο στο ευρύ κοινό όσο και μεταξύ επιστημόνων! Επιπλέον, εγείρονται συχνά και ορισμένες ερωτήσεις που επανέρχονται διαρκώς, ορισμένες από τις οποίες στοχεύουν στην υπονόμευση των όσων μας διδάσκει η εξελικτική βιολογία. Φυσικά, δε λείπουν και οι άμεσες αμφισβητήσεις της εξέλιξης, κυρίως από θρησκευτικούς κύκλους. Τέλος, συναντάμε και επιλεκτικές αμφισβητήσεις κάποιων αρχών της από απρόσμενους αντιπάλους ή από οπαδούς πρόσφατων σχετικιστικών και μεταμοντερνιστικών ιδεολογικών ρευμάτων.

Στο μάθημα αυτό, λοιπόν, θα επιχειρήσουμε να συνεισφέρουμε στην κατανόηση των βασικών αρχών της σύγχρονης επιστημονικής αντίληψης για την εξέλιξη των βιολογικών οργανισμών και θα προσπαθήσουμε να διαλευκάνουμε τις περισσότερες από τις συνήθεις παρανοήσεις σχετικά με την εξέλιξη, τη δαρβινική θεωρία και την επιστήμη γενικότερα. Θα συζητήσουμε, επίσης, διάφορες προεκτάσεις της εξελικτικής ερμηνείας σε ποικίλους τομείς που ενδιαφέρουν τον άνθρωπο και θα εξετάσουμε ζητήματα συμπεριφοράς, κοινωνικής οργάνωσης, πεποιθήσεων, αισθητικής, ηθικής και θρησκευτικής πίστης υπό το φως της εξέλιξης. Εν ολίγοις, θα δείξουμε τους λόγους που η δαρβινική θεώρηση αποτέλεσε την πλέον σημαντική τομή στην ανθρώπινη σκέψη και γιατί ακόμα και σήμερα αντιμετωπίζεται συχνά με δισταγμό ή εχθρότητα.

Θα διαπιστώσουμε, λοιπόν, ότι ο δαρβινισμός προσφέρει τη μοναδική μέχρι σήμερα έγκυρη και μεστή νοήματος επιστημονική ερμηνεία για τη βιοποικιλότητα.

Διδάσκων

Σπύρος Σφενδουράκης

Ο Σπύρος Σφενδουράκης είναι Καθηγητής Οικολογίας και Βιοποικιλότητας στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Έλαβε το πτυχίο του (1988) και τον διδακτορικό του τίτλο (1994) από το Τμήμα Βιολογίας του ΕΚΠΑ και από το 1996 έως το 2001 εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ζωολογικό Μουσείο του ΕΚΠΑ και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Παν/μίου Κρήτης. Από το 2001 έως το 2011 διετέλεσε Λέκτορας και Επίκουρος Καθηγητής στο Παν/μιο Πατρών, ενώ το 2012 εξελέγη στο Παν/μιο Κύπρου.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη φυλογεωγραφία, τη νησιωτική βιογεωγραφία, την οικολογία βιοκοινοτήτων και τη συστηματική των χερσόβιων ισοπόδων, από τα οποία έχει περιγράψει περί τα 50 νέα είδη για την επιστήμη. Έχει μεταφράσει ή/και επιμεληθεί πάνω από 20 επιστημονικά εγχειρίδια και βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης και έχει συγγράψει 2 βιβλία εκλαΐκευσης σχετικά με την εξέλιξη. Από το 2023 είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εξελικτικής Εταιρείας.

Συντελεστές

Βιντεοσκόπηση: Νίκος Γκικόπουλος
Μοντάζ: Έλενα Κολλάτου
Προγραμματισμός Ασκήσεων: Ειρήνη Απέργη, Δημήτρης Βουδούρης
Υποτιτλισμός: Σοφία Πέτσα


Η βιντεοσκόπηση πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2024 στα studio του Mathesis στο Ηράκλειο.

Ως εικονίδιο του μαθήματος επιλέχθηκε η φωτογραφία Λευκό και Μαύρο Κοράκι του χρήστη ABERLIN2009 (Flickr, 2011).


Bασικές πληροφορίες, αν αυτό είναι το πρώτο σας μάθημα!


Το μάθημα απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη, μπορείτε δηλαδή να γραφτείτε χωρίς να υπάρχει κάποιο προαπαιτούμενο.

To μάθημα είναι βιντεοσκοπημένο και ασύγχρονο. Μπορείτε, συνεπώς, να το παρακολουθήσετε στην πλατφόρμα μας τις ημέρες και ώρες που επιθυμείτε. Έχει διάρκεια τεσσάρων εβδομάδων και κάθε εβδομάδα προστίθενται νέες ενότητες, τις οποίες μπορείτε, όπως αναφέραμε, να δείτε στο πρόγραμμά σας.

Πέρα από το διδακτικό υλικό, το μάθημα περιλαμβάνει εβδομαδιαία τεστ και μία τελική εξέταση. Η συμπλήρωση των τεστ γίνεται και αυτή στο δικό σας πρόγραμμα, εντός κάποιων εβδομαδιαίων συνήθως προθεσμιών. Η συμμετοχή στα τεστ είναι βεβαίως στη δική σας ευχέρεια. Αν όμως επιθυμείτε την έκδοση βεβαίωσης επιτυχούς παρακολούθησης, θα χρειαστεί να συμμετάσχετε στην τελική εξέταση και στα περισσότερα τουλάχιστον τεστ.

Τα μαθήματα του Mathesis προσφέρονται δωρεάν και έτσι θα συνεχίσουν. Μπορείτε να τα παρακολουθήσετε μέχρι τέλους και να συμμετάσχετε στα εβδομαδιαία τεστ και την τελική εξέταση. Εάν επιθυμείτε τη βεβαίωση επιτυχούς παρακολούθησης, θα σας ζητείται όμως ένα μικρό αντίτιμο –της τάξης των 20€– για την έκδοσή της, μετά την υποβολή της τελικής σας εξέτασης. Εάν δεν υποβάλετε την τελική σας εξέταση –ή αν την υποβάλετε, αλλά δεν περάσετε το μάθημα– δεν υπάρχει κάποια υποχρέωση πληρωμής. Για τους ανέργους η βεβαίωση χορηγείται δωρεάν.

Αν έχετε ήδη λογαριασμό στο Mathesis, αρκεί να συνδεθείτε στο Mathesis με το email που έχετε ήδη δηλώσει και, στη συνέχεια, να γραφτείτε στο μάθημα. Αν δεν έχετε λογαριασμό στο Mathesis, θα χρειαστεί προηγουμένως να δημιουργήσετε έναν. Αν τυχόν χρειαστείτε βοήθεια για την εγγραφή σας στο μάθημα ή στην πλατφόρμα του Mathesis, μπορείτε να δείτε εδώ τις σχετικές οδηγίες.

  1. Κωδικός Μαθήματος

    ΕΠ4.1
  2. Έναρξη Μαθήματος

    7/10/2024
  3. Προσπάθεια

    20 ώρες
  4. Διάρκεια

    4 εβδομάδες
  5. Υπότιτλοι

    Ελληνικά
  6. Παρακολούθηση

    Δωρεάν
  7. Κόστος Βεβαίωσης

    20€
Enroll